1973 yılından 1991 yılına kadar Priştine’de “Tan” gazetesinin yayını olarak Türk dilinde toplum, tarih, edebiyat, dil konularını içeren “Çevren” dergisi yayımlandı. 91. sayısına dek çıkan bu dergi Balkan, hatta tüm Türk dünyası Türkoloji araştırmaları ile ilgili özgün yazılarıyla dünya Türkologları arasında adını tanıttı. “Çevren”, Türkiye başta olmak üzere, Japonya, Çin, o zamanki Sovyetler Birliği, Avrupa devletleri ve Amerika gibi daha birçok devlet kütüphanelerinde yer aldı. Ancak, 1993 yılında eski Yugoslavya’daki siyasi kargaşalar nedeniyle devletin maddi desteği kesilince derginin yayımlanması durduruldu.

Toplum, Bilim, Edebiyat ve Kültür dergisi “Çevren”, yalnızca eski Yugoslavya’da değil, tüm Balkan yarımadasında Türk dilinde yayımlanan bilimsel nitelik taşıyan tek dergi idi. Bu derginin çıkmaması her şeyden önce, eski Yugoslavya, hatta tüm Balkan ülkelerindeki Türk halkı için kültür alanında büyük bir kayıp oldu.

Öte yandan 2001 yılında, Prizren’de kısa adı BAL-TAM olan Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi kuruldu. Merkez, ilk iş olarak diğer etkinliklerinin yanı sıra

bu büyük kültür gereksinimimizi gidermek amacıyla 30 yıllık bir geleneği olan ancak on yıldır basılamayan “Çevren” dergisini, eski biçim ve hacmiyle, altı ayda bir yayımlamayı uygun buldu. Böylece 2001 yılında Prizren’de düzenlenen I. Uluslararası Balkan Türkolojisi Sempozyumunun hazırlıkları çerçevesinde, Kosova’da Türk Tabur Görev Kuvvet Komutanlığı’nın maddi ve manevi desteğiyle Çevren dergisinin 93-94. sayısı yayımlandı. Katkıları nedeniyle Türkiye Tabur Görev Kuvvet Komutanlığı’na bu vesile ile bir kez daha teşekkür etmeyi borç biliyoruz.

Çalışmalarımızın devamında, kişisel olanaklarımızla, bu sayının ardından hazırladığımız derginin 95-96. sayısını da Mart 2002 tarihinde çıkardık. Bu arada Türkiye Cumhuriyeti’nin 80. kuruluş yıldönümüne adanmış olan 97-98 ve ardından 99. sayılarının hazırlıklarını yaptık. Bu sayılardan sonra “Çevren”in daha geniş çaplı 100. sayısının hazırlanması ve bu sayının IV. Uluslararası Balkan Türkolojisi Sempozyumu’nda daha görkemli kutlanması ve tanıtılması öngörüldü. Ancak bu girişimlerimiz, bünyesinde Çevren dergisinin de yer aldığı ancak 1999 yılından bu yana yayıncılık faaliyetlerinde bulunmayan “Tan” Gazetesi Yayın Örgütü tarafından telif hakkı gerekçesiyle engellendi. Ayrıca merkezimiz derginin yayımlanmasının kendilerince devam ettirileceği yönünde bir yazıyla uyarıldı. “Tan” Gazetesi Yayın Kurulunun bu davranışına üzülsek de “Çevren” dergisinin kimin tarafından yayımlanacağının asla önemli olmadığı, asıl önemli olanın derginin devamı olduğu düşüncesiyle “Tan” Redaksiyonu tarafından yeniden Priştine’de çıkacak olmasına sevindik. Kosova ve Balkan Türklerinin ve hatta tüm Türk dünyasının hazinesi olan “Çevren” dergisi Yayın Kurulu üyelerini tebrik ederek ve işbirliği dileklerimizi ileterek çalışmalarında başarılar diledik. Ancak ne yazık ki yayımlamayı üstleneceklerini belirttikleri Çevren dergisinin bir sonraki sayısı hiçbir zaman çıkmadı.

Biz ise, Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi olarak 2000 yılında planladığımız gibi altı ayda bir olmak üzere yeni bir dergi yayımlamaya karar verdik. Bu derginin kendine has yeni bir anlayışla genel Türklük bilgisi sorunlarını irdeleyecek, Türklük bilimiyle ilişkisi olan tüm beşeri bilimlerin konularını içeren bir dergi olması düşünüldü. Bu doğrultuda dil, tarih, halk bilimi, müzikoloji, edebiyat gibi özellikle Balkan Türk dünyasının kültür mirası aynı zamanda Dünya Türklük bilgisi araştırmalarına da katkıda bulunma yönünde emek sarf etmektedir. Dergi, yayın hayatına başladığı günden bu yana dünyaca ünlü yerli ve yabancı pek çok Türkolog tarafından büyük destek gördü. Bu değerli bilim insanlarının aynı zamanda derginin yayın kurulunda da yer alması ve halen yer almaya devam etmesi bizler için ayrı bir gurur kaynağıdır.

Ağustos 2021 yılına kadar derginin 34 sayısı çıkmıştır. Bu sayılarda hem tanınmış bilim insanları, hem de yeni nesil araştırmacılar tarafından yazılan yüzlerce makalenin dijital ortama aktarılma süreci halen devam etmektedir. Böylece bunca değerli materyalin bir araya getirilerek daha geniş bir okuyucu kitlesine ulaştırılması amaçlanmaktadır.

Bu yöndeki çabalarımızın Türkoloji konuları ve toplum bilimlerine ilgi duyan bilim insanlarına faydalı bir kaynak oluşturacağına inanmak Türkoloji biliminin geleceği adına bizleri mutlu etmektedir.